Waren er meer die een kritisch geluid lieten horen?

Mijn grootvader, Jhr. B.C.C.M.M. van Suchtelen (1885-1971), heeft diverse functies bekleed in Nederlands-Indië op verschillende eilanden. Hij was uiteindelijk gouverneur van Oost-Sumatra van 1933 tot 1937. Op foto’s uit de periode in Nederlands-Indië zie ik een man in wit pak, die op mij de indruk maakt boven de inlanders te staan. Speurwerk naar mijn grootvader laat ook een man zien die strijd voor gerechtigheid en gelijkheid van alle inwoners van Nederlands-Indië. Hij sprak zich uit voor een vrij Indië, net als Suriname en de Nederlandse Antillen, maar dan wel onder de vlag van Nederland.

            De periode in Oost-Sumatra heeft mijn grootvader gestreden voor de Inlanders ten aanzien van de rubbertaks. De heffing van het bijzonder uitvoerrecht (BUR) per 1 juni 1934 op het inlands rubber is “een proeve geweest van verkeerd inzicht” aldus mijn grootvader. Deze heffing kwam voor rekening van de Inlanders. De opbrengst vloeide in de staatskas van Nederland, maar mijn grootvader vond dat die de Inlanders toebehoorde. Hij zond brieven aan de Eerste en Tweede Kamer, na de oorlog ook aan de koningin. Het mocht niet baten. Januari 1935 heeft hij gedreigd ontslag te nemen. Dat werd hem om politieke redenen niet gegeven. Zodra er genoeg informatie was verzameld om hem “met een stok te slaan”, zoals hij zelf aangaf, hebben ze hem ontslag verleend vanwege “onbeheerscht optreden, dat de weg tot verdere samenwerking had afgesneden…”.

            Dit ontslag heeft hij geweigerd. Hij stond in deze lijnrecht tegenover de Gouverneur-Generaal Jhr. Mr. B.C. de Jonge. De Regering in Nederland hield de Gouverneur-Generaal de hand boven het hoofd. Vervolgens is mijn grootvader voortijdig teruggekeerd naar Nederland. Het contract werd uiteindelijk beëindigd op 31 december 1936. Ook nadien hield mijn grootvader niet op te strijden en het rubberbeleid aan de kaak te stellen. In 1939 gaf hij een boek uit met de titel “Nederlands nieuwe Eereschuld aan Indië”. De invoer van het boek in Nederlands-Indië werd verboden en enkele reeds gearriveerde exemplaren werden in beslag genomen. Op 16 juli 1948 verscheen van zijn hand de brochure “Indië, vrij van Nederlands Partijbelang”. Hij sloot de brochure af met “Indonesia Merdeka”. Het jaar daarop ging hij in hongerstaking, hetgeen hij moest opgeven vanwege gezondheidsklachten. Zijn doel was aandacht voor de Indonesische zaak.

            Ik vraag me af of er niet meer Nederlanders waren die een geluid zoals mijn grootvader lieten horen en welke plaats mijn grootvader in deze geschiedenis heeft, een klokkenluider? Of is dat te veel eer? Strijdbaar ten opzichte van Nederlands-Indië, iets om te waarderen, maar de periode vóór 1933 dan? Als ik de foto’s van hem zie uit die tijd, slechts een paar, dan bekruipt me van die periode niet een gevoel van trots.

Jhr. B.C.C.M.M. van Suchtelen

Wilt u reageren op dit verhaal?
Mail uw reactie naar info@revolusi.nl.