‘Ik ben in Bandoeng aan ontvoering ontsnapt’

Ik ben in 1931 geboren in Pontianak, als zoon van een militair apotheker. Ik heb duidelijke herinneringen aan de laatste jaren voor de Tweede Wereldoorlog, de Japanse bezetting en de bersiaptijd in Midden-Java en tot slot Bandoeng, tot onze repatriëring op 23 mei 1946. Van 1959 tot 1968 was ik werkzaam voor de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, van 1969 tot 1971 verrichtte ik landbouwonderzoek in Bogor. Ik ben via ontwikkelingssamenwerking en de Wereldraad van Kerken Genève nauw bij Indonesië betrokken gebleven; ik spreek de taal nog.

            Na lezing van uw boek blijft in mij een zeer groot pijnlijk gevoel achter over het onrecht dat wij de vele volken van Indonesië eeuwenlang hebben aangedaan en het besef dat wij met zulk onrecht nog altijd doorgaan dankzij onze handelsgrage volksaard, die zich nu in andere vormen van verrijking uit. Ik ben van ver moeten komen… Evenals mijn rechtschapen en goedwillende ouders geloofde ik eerst dat Indonesië nog niet rijp was om op eigen benen te staan; daarna heb ik mijn opgekropte woede over ervaringen in de bersiaptijd moeten overwinnen.

            We werden bedreigd en aangevallen door pelopors en hebben – beschermd door Gurkha’s – moeten vluchten uit Ambarawa en Magelang, ik ben in Bandoeng aan ontvoering ontsnapt. Maar verder heb ik achteraf bezien van bezetting en bersiap eigenlijk weinig geleden en er geen noemenswaardige schade aan overgehouden. Ik heb de Indonesiërs later in stilte vergeving geschonken; wederzijds zeg ik: Pada kesalahan saja mohon maaf.

Chris Keulemans