‘Mijn grootmoeders graf is door mijn vader nooit gevonden’

Mijn grootmoeder is omgekomen aan de verwondingen die zij opliep tijdens het Goebeng-transport. Haar naam is C.C. Horsten-Uriot. Horsten was de man met wie ze hertrouwde na haar scheiding van mijn grootvader.

Haar graf is door mijn vader nooit gevonden, nadat hij twee keer Surabaya had bezocht.

Jaren later was er op de televisie een documentaire over het Goebeng-transport. Henk Itzig Heine stond in deze documentaire centraal. Hij was ooggetuige. Het laatste beeld van deze documentaire is een verzamelgraf met de namen van de slachtoffers, onder andere de broer van Itzig Heine. De bovenste naam is die van mijn grootmoeder. Dus zoveel jaar na dato eindelijk gevonden.

Daarna heb ik contact gehad met Henk Itzig Heine. Hij heeft een document opgesteld met het relaas van het Goebeng-transport. Hierin zijn veel getuigenverslagen te lezen.

Mijn grootmoeder zat in het laatste transport van die dag die voornamelijk vrouwen en kinderen transporteerden naar een veiliger heenkomen in Surabaya dat onder Engelse controle stond. Samen met haar twee kinderen uit haar tweede huwelijk zat zij in een van de vrachtwagens. Omstreeks halfvijf in de middag werd het konvooi in een hinderlaag gelokt. De voornamelijk Gurka-soldaten verdedigden uit alle macht het konvooi, maar de overmacht van Indonesiërs was te groot. Zij vielen het konvooi aan met klewangs, speren en vuurwapens. Ze verborgen zich onder de matrassen die in de vrachtauto’s lagen. Velen werden doodgestoken of doodgeschoten. Mijn grootmoeder liep schotwonden op. Later is zij naar het hospitaal gebracht waar haar been werd afgezet vanwege de wondkoorts die ze had opgelopen. Daags daarna overleed ze aan haar verwondingen. De kinderen hebben dagen door de stad gedoold (drie en vijf jaar oud). Toen de rust wederkeerde heeft een Nederlandse vrouw zich over de kinderen ontfermd. Later zijn ze door hun vader opgehaald en hebben ze de rest van hun jeugd in pleeggezinnen doorgebracht.

Het contact met Henk was zeker vijftien jaar geleden. Ik was blij verrast toen ik een paar weken geleden op de achterpagina van NRC Handelsblad het relaas van Henk las in een rubriek die gaat over de ervaringen van Nederlanders in voormalig Nederlands-Indië.

Paul Hissink